Bạch kim là gì? Đặc điểm và cách nhận biết đơn giản

Cùng với vàng, bạch kim cũng là một trong 4 kim loại quý, có giá trị cao, được sử dụng nhiều trong công nghiệp và trang sức. Vậy bạch kim là gì? Đặc điểm như thế nào và có ứng dụng ra sao trong cuộc sống hằng ngày? Hãy cùng Fingo giải đáp những thắc mắc trên thông qua bài viết dưới đây.

Bạch kim là gì? Các loại bạch kim hiện có trên thị trường

Mặc dù được ứng dụng khá phổ biến trong nhiều lĩnh vực của cuộc sống nhưng không phải ai cũng có hiểu rõ về dòng kim loại này. Hãy cùng tìm hiểu:

Bạch kim là gì?

Nó còn có có tên gọi khác là Platinum hay Platin, có ký hiệu hóa học là Pt và số nguyên tử 78. Nó là một nguyên tố tính khiết được khai thác trong lòng đất, phân bố chủ yếu ở khu vực Nam Phi. Vì số lượng khai thác được mỗi năm khá hạn chế, ít hơn vàng 15 lần và ít hơn bạc 100 lần nên rất quý hiếm và có giá trị cao. 

Bạch kim có màu xám trắng và đặc tính mềm dẻo, dễ uốn cùng khả năng duy trì độ sáng bóng tự nhiên trong một thời gian dài. Chính vì thế thường được dùng làm nguyên liệu chế tác trang sức. Ngoài ra, kim loại này còn được sử dụng nhiều trong sản xuất và điện tử. Trong đó, hơn một nửa sản lượng hàng năm được dùng trong ngành công nghiệp ô tô.

Các loại bạch kim hiện có trên thị trường

Hiện tại, người ta phân loại bạch kim dựa vào hàm lượng nguyên chất của nó trong sản phẩm, cụ thể: 

• Bạch kim 950 Plat hay 950 Pt: trong đó có 95% thành phần là Bạch kim nguyên chất và 5% còn lại là các kim loại, hợp kim khác.
• Bạch kim 900 Plat hay 900Pt: 90% là bạch kim nguyên chất và 10% là các kim loại, hợp kim khác.
• Bạch kim 850 Plat hay 850Pt: có 85% bạch kim nguyên chất và 15% là các kim loại, hợp kim khác.
• Bạch kim 800 Pt. 200 Pd: 80% là bạch kim nguyên chất và 20% là paladi.
• Nếu không có ký hiệu bạch kim thì trong đó thành phần bạch kim nguyên chất ít hơn 50%.

Riêng ở thị trường Việt Nam, các loại bạch kim phổ biến phải kể đến là: 

• Bạch kim 925
• Bạch kim 750
• Các loại Bạch kim theo thương hiệu sản xuất/ doanh nghiệp phân phối bao gồm: Bạch kim PNJ, Bạch kim SJC,…

Đặc điểm của bạch kim

Bạn đã biết bạch kim là gì, vậy có biết đặc điểm rất riêng biệt của dòng kim loại quý này là như thế nào không? 

Ưu điểm 

• Độ sáng bóng tự nhiên: có màu trắng xen lẫn xám tự nhiên và khả năng phản xạ ánh sáng rất tốt. Nhờ độ phản xạ cao nên bạch kim có vẻ ngoài sáng bóng, lấp la lấp lánh .
• Độ cứng cao: có độ cứng nằm trong khoảng từ 4 đến 4,5 trên thang Mohs, cao hơn nhiều so với vàng, bạc. Do đó không cần lo lắng bị méo mó, biến dạng khi va chạm trong lúc sử dụng. 
• Độ dẻo phù hợp: Mặc dù độ cứng cao nhưng bạch kim còn có thêm tính dẻo, khả năng uốn cong cao mà không lo bị gãy. Rất thích hợp để chế tác đa dạng kiểu dáng đồ trang sức. 
• Độ bền tốt: không bị oxy hoá, không tan trong axit, khả năng chống ăn mòn và chịu nhiệt tốt nên vô cùng bền chắc 

Nhược điểm

• Giá cả cao: số lượng khan hiếm cũng như chỉ được sản xuất tại một số địa điểm trên thế giới cùng quá trình chế tác phức tạp làm gia tăng thêm chi phí. 
• Yêu cầu bảo dưỡng: nếu muốn kim loại này luôn sáng bóng như lúc đầu thì cần phải sử dụng đúng cách và có chế độ bảo dưỡng thích hợp.

Ứng dụng của bạch kim trong cuộc sống

Vì những đặc tính riêng biệt, nổi bật của mình mà bạch kim được ứng dụng rộng rãi trong nhiều ngành nghề khác nhau, cụ thể: 

• Trang sức: vì vẻ ngoài lộng lẫy và giá trị quý hiếm của mình mà bạch kim thường được dùng làm đồ trang sức cao cấp. Đồ trang sức không chỉ đẹp, đa dạng mẫu mã mà còn có giá trị kinh tế cao, rất được giới thượng lưu ưa chuộng.
• Y học: một số loại thuốc chứa thành phần Platinum có tác dụng ngăn ngừa sự phát triển của khối u, tế bào ung thư,.. Đây thật sự là một đóng góp to lớn của bạch kim trong lĩnh vực y học. Bên cạnh đó, nó không bị oxy hóa nên được dùng để chế tạo các loại dụng cụ phẫu thuật. Cụ thể là các thiết bị trong máy trợ tim, dụng cụ trong phòng thí nghiệm, thiết bị nha khoa, …
• Công nghiệp: được ứng dụng rất nhiều trong ngành công nghiệp ô tô, đặc biệt là dùng để chế tạo động cơ hay những bộ phận cần độ bền cao như bộ chuyển đổi,…
• Nông nghiệp: được xem như là chất xúc tác để cải thiện năng suất như phân bón, xăng, dầu và các loại nhiên liệu khác,…

Bạch kim giá bao nhiêu tiền?

Giống với vàng, bạc,… giá thành của bạch kim cũng thường xuyên biến động, thay đổi lên xuống từng ngày, từng giờ và phụ thuộc vào nhiều yếu tố. 

Giá bạch kim thế giới hôm nay 1/8/2023 = 946.20 USD / toz. Hiện tại, mức giá thế giới đang có xu hướng giảm dần nhưng vẫn cao hơn nhiều so với thời gian 1 năm trước đó. 

Tại Việt Nam, giá bạch kim mua vào khoảng 5,290,000 VNĐ/ chỉ và giá bán ra là khoảng 5,410,000 VNĐ/chỉ. Mức giá có thể thay đổi tùy theo tình hình, có thể tăng hoặc giảm.

Trong quy ước của ngành kim hoàn nói chung thì mức quy đổi đơn vị bạch kim như sau:

• 01 chỉ tương đương với 3.75 gram
• 01 lượng = 01 cây = 10 chỉ = 1/10 lượng = 3,75 gram
• 01 phân bằng 1/10 chỉ tương đương 0,375 gram
• 01 ly bằng 1/10 phân và là 0,0375 gram
• 01 gram bạch kim tương đương với khoảng 0,27 chỉ.

Giá trị trao đổi – bán lại thấp hơn vàng nên thường không được dùng với mục đích đầu cơ tích trữ. Cụ thể khi bán lại, người bán phải chịu lỗ 20 – 30% so với giá trị mua lúc đầu. Còn bán với hình thức trao đổi thì người bán sẽ lỗ khoảng 20% so với giá trị ban đầu. Chính vì thế đa số mọi người thường mua bạch kim để làm trang sức. 

Bạch kim và vàng trắng có gì khác nhau?

Vì có điểm chung là vẻ ngoài màu trắng bóng và đều được dùng để chế tác các sản phẩm trang sức nên nhiều người lầm tưởng bạch kim là vàng trắng. Nhưng không phải như vậy, bạch kim và vàng trắng là hai kim loại hoàn toàn khác nhau về tính chất, thành phần hóa học, độ bền và giá trị sử dụng. Cụ thể: 

Khác nhau	Bạch kim	Vàng trắng
Về màu sắc	Bạch kim có màu ánh kim trắng xám tự nhiên, sáng bóng, không cần phủ thêm bất kỳ lớp gì để tạo màu. Sau một thời gian dài sử dụng vẫn giữ được độ sáng bóng như lúc đầu.	Vàng trắng chủ yếu là chất liệu vàng, có màu trắng ngà, thường được phủ thêm  lớp Rhodium  để trắng sáng hơn. Sau một thời gian sử dụng, trang sức sẽ bị xuống màu và cần xi mạ lai.
Khả năng ăn mòn	Bạch kim không tan trong axit, không bị oxy hoá. Hơn nữa, còn có khả năng chống ăn mòn và chịu nhiệt tốt. Vì thế độ bền cũng cao hơn vàng trắng.	Vàng trắng dễ bị ăn mòn và tan trong axit.
Độ cứng	Bạch kim rất cứng nên không bị méo mó, biến dạng khi va chạm trong lúc sử dụng.	Vàng trắng mềm hơn nên rất dễ bị biến dạng, méo mó nếu chẳng may xảy ra va chạm mạnh.
Trọng lượng	Bạch kim nặng hơn vàng trắng vì có độ tinh chất cao và tỷ trọng lớn hơn.	Vàng trắng nhẹ hơn bạch kim vì khối lượng riêng nhỏ hơn
Về khả năng chế tác	Vì những tính chất và đặc điểm riêng của mình nên bạch kim khó chế tác hơn vàng trắng. Đòi hỏi thợ kim hoàn phải có tay nghề chuyên môn cao.	Vàng trắng mềm dẻo hơn nên chế tác dễ dàng hơn. Chính vì thế mà vàng trắng thường được sản xuất số lượng lớn.
Về giá trị	Bạch kim là kim loại quý hơn, khó khai thác và gia công hơn nên có giá trị cao hơn vàng trắng.	Vàng trắng mặc dù cũng là kim loại có giá trị nhưng không bằng bạch kim.

Cách bảo quản bạch kim là gì?

Để bạch kim có thể duy trì được độ sáng bóng, lấp lánh như lúc đầu thì cần phải sử dụng và bảo quản đúng cách: 

• Nếu muốn làm sạch đồ trang sức bằng bạch kim thì nên dùng chất tẩy rửa nhẹ hoặc dung dịch nước xà phòng ấm cùng với bàn chải lông mềm hoặc khăn mềm. Thao tác chà lau nhẹ nhàng để loại bỏ bụi bẩn và các vết xước nhỏ. 
• Nếu không thể tự làm sạch, bảo quản an toàn ở nhà thì bạn có thể mang đến cửa hàng vàng bạc đá quý để cho thợ kim hoàn có chuyên môn làm. Họ sẽ dùng sóng siêu âm để loại bỏ lớp gỉ, đánh bóng lại đồ trang sức bạch kim, giúp nó trông mới như lúc ban đầu.
• Trang sức bằng bạch kim nên được cất, giữ trong túi vải hoặc hộp đựng có lót vải mềm và không tiếp xúc với các đồ trang sức khác. Để hạn chế tình trạng va chạm, trầy xước.

>> Tìm hiểu thêm:

• Vàng 610 là vàng gì? Giá vàng 610 bao nhiêu 1 chỉ?
• Vàng non là gì, có mấy loại, cách phân biệt thật giả

Một số câu hỏi thường gặp liên quan đến bạch kim

Cùng với câu hỏi bạch kim là gì, nhiều người dùng khác cũng có một số câu hỏi tương tự như dưới đây:

Bạch kim hay vàng trắng đắt hơn?

Như đã đề cập ở trên, bạch kim quý hiếm, có độ tinh khiết cao, khó khai thác và gia công hơn nên giá trị cao hơn vàng trắng rất nhiều.

Bạch kim có phải là vàng ý hay không?

Bạch kim và vàng Ý là hai loại hoàn toàn khác nhau, mọi người nên biết để tránh nhầm lẫn:

• Vàng Ý là kim loại có nguồn gốc từ Ý, thành phần chính là bạc nguyên chất kết hợp với các kim loại khác. Bạch kim là một kim loại độc lập, nguyên chất, không có sự pha tạp. 
• Vàng Ý là sự kết hợp của nhiều kim loại khác nhau nên trọng lượng nhẹ hơn bạch kim nguyên chất. Ngoài ra, bạch kim quý hiếm và có giá trị cao hơn vàng Ý. 

Lời kết

Chắc hẳn giờ bạn đã biết bạch kim là gì, có đặc điểm ra sao và được ứng dụng như thế nào trong cuộc sống rồi phải không nào? Mặc dù có giá trị và tính ứng dụng cao nhưng không quá thích hợp để tích trữ và đầu tư. Hy vọng những thông tin chia sẻ có thể giúp ích được phần nào cho bạn trong việc tìm hiểu về dòng kim loại quý hiếm này.