Trong xã hội hiện đại, tiền giấy đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày. Tiền giấy ở Việt Nam có lịch sử lâu đời và thay đổi bởi biến động về chính trị, kinh tế, xã hội. Từ những đồng tiền xu đầu tiên đến những tờ tiền cotton và những tờ tiền polymer sau này, tất cả đều là những dấu mốc quan trọng trong lịch sử.
Cùng Fingo tìm hiểu thêm về tiền giấy Việt Nam qua các thời kỳ lịch sử trong bài viết sau nhé.
Lịch sử ra đời và phát triển của tiền giấy Việt Nam qua các thời kỳ
Ít người biết rằng những tờ tiền mà chúng ta mang trong ví và sử dụng hàng ngày có một lịch sử rất thú vị. Trong suốt chiều dài lịch sử của Việt Nam, tiền giấy Việt Nam đã phải trải qua nhiều thay đổi lớn.
Tiền giấy đầu tiên xuất hiện tại Việt Nam – Giấy bạc Đông Dương
Tờ tiền đầu tiên được lưu hành ở Việt Nam là Đồng Đông Dương do Pháp phát hành và lưu hành từ năm 1885 đến 1954, mệnh giá 100 đồng bạc. In trên đó là hình ảnh của ba cô gái trong trang phục truyền thống ba nước: Việt Nam, Lào và Campuchia.
Giấy bạc Cụ Hồ kỷ niệm Cách mạng Tháng 8 năm 1945
Sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, tiền đồng cũng chính thức được in và đưa vào lưu thông để khẳng định chủ quyền của nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Từ thời điểm đó đến nay, nhà nước đã thay đổi cả hình dạng, chất liệu và mệnh giá tiền.
Trước khi thành lập Ngân hàng Quốc gia Việt Nam, trên mỗi tờ tiền đều có dòng chữ “Việt Nam Dân chủ Cộng hòa” bằng tiếng địa phương, chữ Hán và hình Chủ tịch Hồ Chí Minh. Mặt sau của tờ tiền thường được in những hình ảnh tượng trưng cho 3 giai cấp công – nông – binh. Tất cả các mệnh giá đều được viết bằng chữ số Ả Rập hoặc chữ Hán, Lào, Campuchia. Người Việt Nam gọi tờ tiền này là “Giấy bạc Cụ Hồ”.
Tiền giấy được Ngân hàng Quốc gia Việt Nam phát hành
Ngày 06 tháng 5 năm 1951, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 15/SL thành lập Ngân hàng Quốc gia Việt Nam với nhiệm vụ: quản lý ngân khố quốc gia, phát hành tiền giấy, thực hiện chính sách tín dụng để phát triển sản xuất, điều phối thương mại để kiểm soát tiền tệ, đấu tranh tiền tệ với thực dân Pháp.
Kể từ đó, tiền giấy do Ngân hàng Quốc gia Việt Nam phát hành chính thức được sử dụng. 1 đồng ngân hàng đổi được 10 đồng tài chính (đồng Cụ Hồ) và gồm nhiều mệnh giá khác nhau: 1, 10, 20, 50, 100, 200, 500, 1000, 5000. Hình dáng các tờ tiền giấy Việt Nam rất giống với tờ tiền ngày xưa, chỉ khác ở hoa văn in ở mặt sau và màu sắc của từng mệnh giá.
Tiền giấy Việt Nam của những năm 1975
Giai đoạn từ 1954 đến 1975, đất nước bị chia cắt thành hai miền Nam Bắc, mỗi miền có một đơn vị tiền tệ riêng nhưng đều gọi chung là “đồng”. Ngoài ra, vào thời điểm đó, ở Việt Nam có nhiều tổ chức chuyên in tiền giả nên cần phải bổ sung biện pháp ngăn chặn. Trên tờ bạc 200 có in thêm dòng chữ cảnh báo “Hình phạt khổ sai những kẻ nào giả mạo giấy bạc do Ngân hàng Quốc gia Việt Nam phát hành ra”.
Tiền giấy sau giải phóng năm 1975
Sau ngày đất nước thống nhất 30/4/1975,tiền giấy lưu hành ở miền Nam mất giá và được đổi tên thành tiền giải phóng. Đồng tiền của Việt Nam tiếp tục biến động cho đến năm 1978 sau khi đất nước ổn định và thống nhất nền tài chính. Ở miền Bắc 1 Đồng Giải phóng đổi được 1 Đồng Thống nhất, trong khi ở miền Nam 1 Đồng Giải phóng đổi được tới 8 Đồng Thống nhất. Đồng thời, nhà nước phát hành thêm các loại tiền xu 5 hào, 1 đồng, 5 đồng, 10 đồng, 20 đồng, 30 đồng, 50 đồng và 100 đồng.
Tiền giấy Việt Nam năm 1985
Năm 1985, trước tình hình phát triển kinh tế phức tạp và tình trạng thiếu tiền mặt trầm trọng trong các giao dịch thanh toán, nhà nước tuyên bố sẽ đổi 10 đồng thống nhất lấy 1 đồng tiền mới để phục vụ cho cách mạng về giá cả và tiền lương. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã phát hành các loại tiền giấy 10 đồng, 20 đồng và 50 đồng.
Tiền giấy sau năm 90
Trước khi Việt Nam sử dụng tiền polymer, tiền giấy 10.000 và 20.000 được phát hành từ năm 1990, tiền giấy 50.000 được phát hành từ ngày 15 tháng 10 năm 1994 và tiền giấy 100.000 được phát hành từ ngày 1 tháng 9 năm 2000 đều được làm với chất liệu giấy cotton.
Tiền xu đã có mặt trên thị trường vài năm nhưng nhanh chóng bị xếp vào hàng lưu niệm vì không phù hợp với cách tiêu dùng của Việt Nam.
Tiền giấy polymer từ năm 2003 đến hiện tại
Hiện nay, trên thế giới có 23 quốc gia có tiền giấy in trên chất liệu polymer đang lưu hành, trong đó có 3 quốc gia chỉ sử dụng tiền polymer trong hệ thống tiền tệ của mình. Một số quốc gia sử dụng tiền polymer cho nhiều mệnh giá. Sáu quốc gia hiện đang thử nghiệm tiền polymer dưới dạng tiền giấy kỷ niệm.
Năm 2003, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phát hành lưu hành tiền polymer mệnh giá bên cạnh tiền cũ để đáp ứng nhu cầu lưu thông tiền về cơ cấu mệnh giá (bổ sung tiền mệnh giá cao). Tiền polymer có rất nhiều lợi ích tuyệt vời như: Khó làm giả, bền, không thấm nước, thích hợp sử dụng cho các thiết bị hiện đại như máy đếm tiền và máy ATM.
Tờ tiền mệnh giá 50.000 và 100.000 đã hết hạn kể từ khi tiền giấy polymer được đưa vào lưu thông vào ngày 1 tháng 9 năm 2007 và kể từ ngày 1 tháng 1 năm 2013 tờ tiền mệnh giá 10.000 và 20.000 bằng giấy cotton cũng hết hạn sử dụng. Hiện tại, chỉ có các loại tiền mệnh giá nhỏ dưới 5.000 đồng (1.000 đồng, 2.000 đồng, 5.000 đồng,…) được lưu hành tại Việt Nam.
Tiền giấy Việt Nam được làm từ chất liệu gì?
Tiền giấy hay tiền cotton không được làm bằng giấy thông thường vì chúng dễ hút ẩm và nhanh hỏng. Thay vào đó, để có được tiền giấy đưa vào sử dụng người ta sẽ trộn khoảng 80% sợi bông (hoặc cotton) , đôi khi là trộn với sợi dệt.
Tiền polymer mà chúng ta sử dụng ngày nay cũng là một loại tiền giấy. Cấu trúc của tờ tiền polymer bao gồm ba lớp: lớp phim, lớp giấy nền, lớp sơn mờ và vecni. Hiện tại, tiền polymer được coi là loại tiền duy nhất có yếu tố chống giả độc đáo sử dụng công nghệ tiên tiến để cài hình ảnh ẩn.
Cách phân biệt tiền giấy Việt Nam thật giả
Bên cạnh những tờ tiền thật, đôi khi chúng ta vẫn bắt gặp tờ tiền giả. Vậy làm cách nào để có thể phân biệt được thật giả để tránh bị lừa.
Kiểm tra bằng máy soi tiền
Có thể nói đây là giải pháp có độ chính xác cao nhất. Thế nhưng, loại máy soi tiền này chỉ xuất hiện và được sử dụng ở các ngân hàng hoặc một số cửa hàng vàng bạc quy mô lớn.
Dùng điện thoại để kiểm tra tiền thật giả
Một số người sử dụng mẹo nhỏ này để xem tờ tiền mình đang sở hữu có phải là giả hay không. Bạn chỉ cần soi đèn pin của điện thoại vào tờ tiền. Nếu tiền giả thì sẽ không thấy được hình bóng chìm trên các tờ tiền. Khi đó là tờ tiền thật thì bạn sẽ thấy ảnh của Chủ tịch Hồ Chí Minh trên từ 20.000 và 500.000.
Phân biệt tiền thật giả bằng cách trực tiếp
Nhiều người cho rằng khi vò tiền hoặc kiểm tra độ nhám cũng có thể phân biệt được thật giả. Khi tờ tiền được vò mà không thể khôi phục về trạng thái ban đầu thì là giả. Bởi vì tiền thật được làm từ chất liệu có tính đàn hồi và độ bền cao nên sẽ nhanh trở về trạng thái ban đầu. Đồng thời tiền thật còn có độ nhám khi sờ vào.
>> Tìm hiểu thêm:
Lời kết
Giống như sự ra đời và phát triển của các loại tiền tệ khác trên thế giới, tiền giấy Việt Nam cũng trải qua những bước thăng trầm trong suốt chiều dài lịch sử của đất nước. Hy vọng những kiến thức trên mà Fingo cung cấp sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về tiền giấy của Việt Nam, qua đó để hiểu và trân trọng hơn những đồng tiền do mình làm ra.
Bình luận